Chciałabym wyjaśnić mechanizm zespołu ciasnoty podbarkowej (konfliktu podbarkowego) i opisać ćwiczenia, które mogą pomóc w zmniejszeniu bólu oraz poprawie jakości ruchu.
Czym jest zespół ciasnoty podbarkowej?
Termin ten określa ból pojawiający się podczas unoszenia ramienia do góry w ruchu odwodzenia.
Jaki jest mechanizm tego bólu?
Nad stawem ramiennym znajduje się wyrostek barkowy – część łopatki, pod którą umiejscowione są struktury często ulegające uciskowi przy zespole ciasnoty podbarkowej. Należą do nich m.in.:
• ścięgna mięśni stożka rotatorów, zwłaszcza nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego i podłopatkowego,
• kaletka podbarkowa.
Przestrzeń pod barkowa z torebką stawu ramiennego i kaletką podbarkową (niebieski kolor). „Subacromial Bursa” by Jennifer Lange is licensed under CC BY-NC-SA 4.0, modification of original „Slagter – Drawing Impingement of shoulder – no labels” by Ron Slagter.
Jeśli podczas unoszenia ramienia głowa kości ramiennej zahacza o wyrostek barkowy, wspomniane struktury są uciskane i podrażniane. Z czasem może to prowadzić do stanów zapalnych – zarówno kaletki, jak i ścięgien mięśni stożka rotatorów.
Dlaczego kość ramienna zahacza o wyrostek barkowy?
Przyczyn może być wiele. Jedną z nich jest budowa anatomiczna – niektóre osoby mają wyrostek barkowy o kształcie, który zwiększa ryzyko konfliktu podbarkowego.
Jednak najczęściej przyczyną są nieprawidłowości biomechaniczne, takie jak zaburzony ruch łopatki lub kości ramiennej.
Rola łopatki
Podczas unoszenia ramienia łopatka powinna poruszać się w taki sposób, aby jej powierzchnia stawowa kierowała się do góry. Wówczas wyrostek barkowy również unosi się ku górze i nie przeszkadza w ruchu kości ramiennej.
Ruch łopatki powinien zachować tzw. rytm łopatkowo-ramienny. Oznacza to, że pełne odwiedzenie ramienia do 180 stopni składa się z 120 stopni odwiedzenia kości ramiennej oraz 60 stopni ruchu łopatki. Łopatka wykonuje ruch unoszenia, rotacji ku górze oraz pochylenia.
Podczas unoszenia rąk do przodu (zgięcia ramienia) łopatka dodatkowo wykonuje ruch protrakcji. Jeśli mięśnie odpowiedzialne za te ruchy – m.in. zębaty przedni, czworoboczny górny i dolny, równoległoboczny oraz dźwigacz łopatki – pracują nieprawidłowo, rytm łopatkowo-ramienny zostaje zaburzony. Może to prowadzić do ucisku struktur między wyrostkiem barkowym a głową kości ramiennej. Dodatkowo krótkie mięśnie piersiowe mogą ograniczać ruchy łopatki, zwłaszcza jej pochylenie.
Rola stożka rotatorów
Drugą biomechaniczną przyczyną jest zaburzona stabilizacja głowy kości ramiennej w stawie. Staw ramienny jest bardzo płytki – w przeciwieństwie do stawu biodrowego – i jego kształt przypomina piłkę golfową spoczywającą na tee.
Taka budowa umożliwia szeroki zakres ruchu, ale jednocześnie ogranicza stabilność stawu. Stabilizację zapewniają m.in. torebka stawowa i więzadła, jednak kluczową rolę odgrywają mięśnie stożka rotatorów.
Mięśnie te uczestniczą w wielu ruchach ramienia, takich jak odwodzenie, zgięcie, wyprost czy przywodzenie, ale ich główna funkcja polega na stabilizacji głowy kości ramiennej i utrzymywaniu jej w dynamicznym środku stawu.
Podczas odwodzenia ramienia głównym mięśniem wykonującym ruch jest mięsień naramienny, który oprócz unoszenia ramienia powoduje również przesunięcie głowy kości ramiennej ku górze. Może to prowadzić do ucisku struktur pod wyrostkiem barkowym. Mięśnie stożka rotatorów – podgrzebieniowy i obły mniejszy – przeciwdziałają temu, ściągając głowę kości ramiennej w dół.
Rehabilitacja zespołu ciasnoty podbarkowej
W procesie rehabilitacji zespołu ciasnoty podbarkowej konieczne jest wzmocnienie i zwiększenie wytrzymałości mięśni odpowiedzialnych za ruch łopatki oraz stabilizację głowy kości ramiennej w stawie.
Ćwiczenia na zespół ciasnoty podbarkowej
Ćwiczenia, które pomogą osiągnąć ten cel, są opisane w moim wideo:
Dodaj komentarz